Sławne pary PRL

Sławomir Koper jest wyjątkowo płodnym twórcą. Co roku na rynku wydawniczym pojawia się kilka jego książek dotyczących dwudziestolecia międzywojennego lub PRL-u. Okres Polski Ludowej to ostatnio najczęściej poruszany przez autora temat. Były już „Kobiety władzy PRL”, „Życie artystek PRL”, przekrojowy przez XX wiek „Alkohol i muzy”, a teraz przyszedł czas na „Sławne pary PRL”, przy czym to jeszcze nie koniec, bo pod koniec marca ukaże się kolejny tytuł „Skandaliści PRL”, a z tego co autor pisze we wstępach do swoich książek to materiału ma co najmniej na jeszcze kilka – kilkanaście kolejnych historii.

Bohaterami dzisiejszej recenzji są sławne pary PRL. Pierwsza z nich, opisywana już przez autora przy okazji „Życia artystek PRL” to Stanisław Dygat i Kalina Jędrusik. Przy czym poprzednio ich związek był pokazany z perspektywy aktorki, natomiast teraz skupiamy się na życiu Dygata i Kalinie jako jednym z jego elementów. Świetnie przedstawione zostały relacje Jędrusik z córką Dygata. Poza tym podobało mi się, że poznajemy historię tej ekscentrycznej pary z punktu widzenia autora „Jeziora Bodeńskiego”, człowieka spokojnego, zupełne przeciwieństwa Kaliny. 

Kolejna para to Krzysztof i Zofia Komedowie. O ile nazwisko kompozytora jest bardzo znane, o tyle o jego życiu mówi się obecnie niewiele, a jest to postać bardzo ciekawa. Komeda pisał muzykę m.in. do filmów Romana Polańskiego, dzięki temu tworzył przez jakiś czas w Hollywood, jego najbardziej znany przebój filmowy to słynna „Kołysanka” z „Dziecka Rosemary”. Zofia była jego żoną, menedżerką, organizatorką, asystentką, jednym słowem robiła wszystko, by Krzysztof mógł się skupić na muzyce. Jednak ich miłość z czasem stała się mocno skomplikowana, ale i tak pozostali jedną z tych par, które były ze sobą mimo wszystko.

W trzecim rozdziale autor opisuje historię Mariana Brandysa i Haliny Mikołajskiej. Ciekawa jestem ile osób pamięta dzisiaj o Brandysie? Co więcej, czy ktoś pamięta, że było dwóch braci, Kazimierz i Marian. Początkowo to Kazimierz był bardziej znany, Marian dopiero miał dać się poznać jako świetny pisarz i reportażysta. Jednak jego życie prywatne nie jest popularnym i znanym tematem, przynajmniej obecnie. Związany z aktorką i opozycjonistką Haliną Mikołajską, sam stał w centrum najważniejszych wydarzeń z czasów komuny. Ich mieszkanie było miejscem spotkań KOR-owców, Mikołajska była obserwowana przez SB i szykanowana. Mimo, że to Brandys był bardziej znaną połówką tego małżeństwa to jednak rozdział im poświęcony traktuje przede wszystkim o Halinie. To ona była motorem napędowym wszelkich działań, barwnym ptakiem, kobietą z charakterem i tak naprawdę dużo ciekawszą postacią niż prozaik Marian Brandys.

Kolejna para to dwoje aktorów Magdalena Zawadzka i Gustaw Holoubek. Obydwoje cenieni za osiągnięcia sceniczne. Podobnie jak w rozdziale o Dygacie i Jędrusik tutaj również poznajemy przede wszystkim historię związków Holoubka i jego trzech małżeństw, zaś Zawadzka stanowi element jego życia, ale to ona stała się tą najważniejszą częścią, jako jedyna nie przyjęła nazwiska po mężu i być może to właśnie był klucz do sukcesu. Stworzyli udaną parę, świetnie się dogadywali, ich kreacje aktorskie przeszły do historii teatru i kina. Sukces na polu zawodowym potrafili przekuć na życie prywatne i to sprawiło, że pozostali małżeństwem aż do śmierci Gustawa Holoubka w 2008 roku.

I nareszcie gwiazda polskiej estrady Maryla Rodowicz. W jej życiu było wielu mężczyzn zanim trafiła na tego jedynego Andrzeja Dużyńskiego. Najbardziej znane były jej związki z Danielem Olbrychskim oraz Krzysztofem Jasińskim. Oba bardzo burzliwe, skomplikowane, były tematem plotek nie tylko w środowisku artystycznym. Rewelacyjnie autor przedstawił działalność artystyczną Rodowicz i wszystkie komplikacje w życiu prywatnym, jakie pojawiały się w związku z jej wyjazdami. Fantastycznie opisane barwne lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte, które również w Polsce zapisały się jako ten kolorowy czas odpoczynku i odwilży. Koper doskonale odnalazł klimat tego okresu jako tła życia piosenkarki.

Ostatni rozdział to historia małżeństwa premiera Piotra Jaroszewicza. Bardzo trafnie autor przedstawił wybory życiowe premiera. Pokazał ścieżki, które obierał ze względu na czasy, w których żył i które niekoniecznie musiały być zgodne z jego przekonaniami, ale były jedynym rozsądnym wyborem. Miał dwie żony Oksanę i Alicję. Historie tych związków pokazują ogromną siłę, jaka drzemie w ludziach. Z Oksaną przeżył trudne czasy wojny i okupacji, miał z nią syna Andrzeja, nazywanego „Czerwonym Księciem” i to jest bardzo ciekawy wątek biografii Piotra Jaroszewicza, bowiem syn dostarczał mu wielu ‘atrakcji’. Drugą żoną premiera była Alicja Solska. Ten związek wydaje się być najważniejszym w życiu Jaroszewicza ze względu na to, że Alicja stała u jego boku w czasach, gdy pełnił ważne funkcje rządowe, nie obyło się jednak bez problemów – Alicja nie mogła dogadać się z pasierbem i często było to źródło konfliktów. Młodsza od męża o szesnaście lat zginęła razem z nim w 1992 roku.

I znowu mam problem. Co można napisać o kolejnej już książce Sławomira Kopra? Dobra, rewelacyjna, szczegółowa, pełna faktów i potwierdzonych domysłów lub odrzuconych plotek. Autor krok po kroku oddziela ziarna od plew, przedzierając się przez gąszcz informacji, które pojawiały się na temat każdej z tych osób i par.  A w okresie PRL bohaterowie tej książki byli jak dzisiejsi celebryci i krążyła o nich niezliczona ilość plotek. Koper znowu wykonał kawał solidnej roboty, by przybliżyć czytelnikom w całej okazałości swoich bohaterów, nie osądzając ich, a celnie argumentując postawy i zachowania. Nie znajdziecie tutaj pochwał ani krytyki, za to mnóstwo doskonale podanych faktów i anegdot, które uzupełnią waszą wiedzę o tych niezwykłych czasach. „Sławne pary PRL” to jedna z tych książek, która spodoba się nie tylko pasjonatom historii czy PRL-u, ale także miłośnikom literatury, muzyki, teatru. Czytelnik poznaje nie tylko życie ówczesnych pisarzy, aktorów, polityków, ale także szerokie tło społeczno-obyczajowe okresu Polski Ludowej.

Pozostałe książki Kopra o PRL:
Kobiety władzy PRL
Życie artystek w PRL

oraz Andrzej Klim „Seks, sztuka i alkohol”