Paryż nigdy nie ma końca…

Paryż – ile to już o nim powiedziano i napisano. A jego komentatorów można podzielić na dwie grupy – miłośników i nienawistników.  Jednak „Paryż – miasto sztuki i miłości w czasach belle époque” autorstwa Małgorzaty Gutowskiej – Adamczyk i Marty Orzeszyny może przeciągnąć szalę zwycięzców na stronę fanów i fanatyków Miasta Świateł.

Książka, chociaż właściwszym określeniem byłby raczej album, powstała w wyniku współpracy dwóch kobiet. Małgorzata Gutowska – Adamczyk pisząc „Różę z Wolskich” zbierała materiały dotyczące dziewiętnastowiecznego Paryża. Niewyczerpanym źródłem informacji była dla niej znakomita romanistka Marta Orzeszyna. I tak ze współpracy zrodził się pomysł na książkę.


„Paryż – miasto sztuki i miłości w czasach belle époque” to pięknie wydany, stanowiący edytorskie arcydzieło album. Autorki przyjęły najszersze z możliwych ramy czasowe od 1870 do 1914 roku. Były to niezwykle barwne lata Paryża. Niezwykłe wystawy światowe, życie artystyczne, imigranci przybywający z całego świata, wydarzenia towarzyskie i co miało chyba największy wpływ na kształt miasta – rozbudowa i przebudowa architektoniczna. To wtedy powstało dzieło, z którego Paryż jest obecnie najbardziej znany – wieża Eiffla. Wówczas krytykowana przez architektów, obecnie uwielbiana przez mieszkańców i turystów.

Karykatura twórcy wieży Eiffla (zdjęcie zeskanowane z recenzowanej książki)

Autorki poruszają kwestie historyczne, społeczne i obyczajowe. Poznajemy życie paryskich elegantek, ich toalety. Dowiadujemy się jak wyglądała polska emigracja. Uczestniczymy w życiu największych sław malarskich i literackich takich jak Rimbaud, Puccini, Proust, Toulouse – Lautrec. Zasiadamy w salonach towarzyskich arystokratek: hrabiny Elisabeth de Greffulhe, księżnej Mathilde Bonaparte, a także salonach kulturalnych prowadzonych m.in. przez Nathalie Clifford Barney, pisarki, lesbijki, kobiety wyzwolonej. Na organizowane przez nią spotkania przychodzili Auguste Rodin, Isadora Duncan, Mata Hari, Rainer Maria Rilke, Colette, James Joyce, Jean Cocteau, Truman Capote.

Książka przybliża sylwetki największych skandalistów epoki – m.in. księcia Leona Radziwiłła. Poznajemy najsłynniejsze wypadki i katastrofy, które miały miejsce w Paryżu, jak np. wypadek kolejowy na dworcu Montparnasse, sławnych przestępców – morderczyni Jeanne Weber (opisywana również przez Thorwalda w „Stuleciu detektywów”).
Nie brak polskiego aspektu, artyści przybywający do miasta, by studiować na jego uczelniach lub wystawiać swoje prace na corocznych salonach, jak choćby Stanisław Wyspiański, Olga Boznańska, Xawery Dunikowski.  Sukcesami mogą pochwalić się Jan Matejko, Juliusz Kossak, Artur Grottger, Józef Chełmoński, Julian Fałat. W Paryżu mieszkali także polscy pisarze: Gabriela Zapolska, Władysław Stanisław Reymont, Bolesław Leśmian, Stanisław Przybyszewski. To tutaj pracowały najsłynniejsze tancerki – Isadora Duncan i Mata Hari. 

To właśnie Miasto Świateł stało się nie tylko mekką artystów, malarzy, rzeźbiarzy, pisarzy, ale także organizacji prokobiecych, stowarzyszeń na rzecz praw kobiet, co dało początek zjawisku feminizmu. Maria Skłodowska – Curie, dwukrotna noblistka, również mieszkała i pracowała w Paryżu. Colette – pierwsza skandalistka miasta, autorka serii książek o Klaudynie. Poznajemy królową Paryża Misię Sert, której toalety kopiowały wszystkie modnisie, a jej pojawienie się w teatrze czy operze, nie mogło przejść bez echa. Paryż stał się domem dla wielu organizacji i stowarzyszeń, właściwie z każdej dziedziny życia, od rolnictwa, przez kluby automobilowe, jachtowe aż po literackie.

Montmartre jaki znamy dzisiaj, w okresie belle époque był podparyską wsią. Autorki przedstawiają historię tej najbardziej znanej obecnie dzielnicy Paryża.

W kolejnych rozdziałach poznajemy braci Goncourtów, od których nazwiska wzięła nazwę najbardziej pożądana francuska nagroda literacka; rzeźbiarza Augusta Rodin, malarza Pabla Picassa. Autorki opisują paryskie rozrywki, typy obywateli – flâneur, gryzetki, dandysi, loretki. Paryż dał początek takim firmom jak Guerlain, Vuitton, L’Oréal, Peugeot, Michelin. To tutaj pracował Louis Pasteur, prekursor mikrobiologii czy Alphonse Bertillon, pierwszy w historii kryminolog.


Tak pokrótce można opisać to, co znajdziemy w albumie „Paryż – miasto sztuki i miłości w czasach belle époque”. Jest to zbiór charakteryzujący miasto w jednym z najlepszych dla niego okresów, czasie rozkwitu artystycznego, architektonicznego i obyczajowego. Treść obrazują liczne fotografie, reprodukcje, plakaty i obrazy.  Piękna, dopracowana pozycja dla miłośników historii, Paryża i sztuki. Teraz wiem już, że na pewno chcę zobaczyć Miasto Świateł.